Even wennen
· leestijd 2 minuten Algemeen De omzet van supermarkten zal in 2014 ongeveer gelijk zijn aan die in 2013, verwacht GfK. Geen groei. Dat is even wennen. Mogen we ons niettemin gelukkig prijzen? Je zou zeggen van wel. De foodretail is redelijk ongeschonden door de crisis gekomen. Maar het is ook oppassen geblazen. Want diezelfde crisis heeft ervoor gezorgd dat er meer op de korte dan op de lange termijn werd geschakeld, en dat kan flink pijn gaan doen.
Hoe is het mogelijk dat Albert Heijn met een mindere kip uit de bus komt dan Jumbo? Waarom wordt de komst van de Jumbo-webwinkel onthaald als een snelle strategische zet, terwijl we al twintig jaar internet in Nederland hebben? Waarom horen we behalve Plus zo weinig van individuele Superunie-leden als het om duurzaamheid gaat?
Het is stroperigheid alom. Waar is het heilig innovatievuur gebleven, het besef, het geloof en de overtuiging dat we met de foodsector in de topleague van het bedrijfsleven spelen? Is het ons de afgelopen jaren niet een beetje té goed gegaan, ondanks alle geklaag? Waren we niet een beetje te blij met onszelf, dachten we dat het allemaal ‘wel niet zo’n vaart’ zou lopen?
Echte vernieuwing komt de laatste tijd voornamelijk van buiten het traditionele foodkanaal. Van Stach tot Hello Fresh, van Bilder & De Clercq tot Tanger Supermarkten, Marqt, Amazing Oriental en Ekoplaza, het zijn allemaal nieuwe toetreders, die in het gat springen dat de traditionele ketens hebben laten vallen. Nu weet ik ook wel dat je niet alles voor iedereen kunt zijn. Als je voor massa gaat, ontstaan er onvermijdelijk niches die door een ander worden ingepikt.
Maar laten we wel wezen: formules als Ekoplaza (al 72 winkels!) en Amazing Oriental (17 winkels!) hadden natuurlijk nooit mogen bestaan. Hun assortiment had al voor een belangrijk deel op de schappen van het mainstreamkanaal moeten staan. Niet overal, en zeker niet overal even breed en diep, maar wel in essentie.
Veelzeggend voor het risicomijdend gedrag in de branche vind ik ook de ophef die wordt gemaakt over de opening van een handjevol afhaalpunten. Afhalen in de winkel, kluisjes, het is natuurlijk allemaal niets anders dan een wanhopige poging om de investeringen te beperken en de kosten van de last mile te ontlopen. Alles om maar niet te hoeven thuisbezorgen!
Onheilsprofeten proberen ons voortdurend wijs te maken dat online over een paar jaar niet groter zal zijn dan een paar procent van de omzet. ‘Pas op, want we leveren winstgevende omzet in voor niet-winstgevende omzet!’ Je vraagt je af of zulke helderzienden de krant wel eens lezen. Alle maatschappelijke signalen staan immers op groen voor thuisbezorging. Er is een enorme markt van kapitaalkrachtige ouderen in de maak. Die willen straks allemaal gezond en duurzaam eten en schreeuwen om het gemak van thuisbezorging, al dan niet begeleid door ready made verse maaltijden. En dat laten wij dan over aan de personal shoppers van Ubermart? Shame on us!
Het supermarktmodel verkeert in transitie. We gingen van horen en bezorgen naar zelfbediening, nu gaan we (deels) weer terug naar horen en bezorgen. Ook dat is even wennen. Wen er maar aan!
Frits Kremer
