Afbeelding

Het besluit van Delhaize is aan het ontploffen

· leestijd 5 minuten Opinie

Vorige week dinsdag maakte Delhaize in België bekend dat zijn 128 filialen wil verkopen aan franchisenemers van het bedrijf. In totaal heeft Delhaize 764 supermarkten, waarvan 636 franchisevestigingen en 128 filialen (foto: kaasafdeling in bediening in een Delhaize-filiaal in Ekeren, fotobron: archief FoodPersonality). De franchise- of ondernemersvestigingen hebben de formulevarianten AD Delhaize, Proxy Delhaize en Shop & Go en de filialen heten Delhaize. Delhaize gaf als reden voor dit besluit dat de filialen marktaandeel aan het verliezen zijn, terwijl de ondernemersvestigingen het wél goed doen.

En om dat tij te keren zouden die filialen ook ondernemersvestigingen moeten worden.In de aanloop naar dat besluit was het al onrustig. Want de vakbonden hadden moeten ervaren de directie van Delhaize geen nieuwe cao wilde afsluiten, en zoiets verbaast. In de Belgische media werd zelfs al geroepen dat Delhaize wellicht zijn filialen wilde laten omvormen tot Albert Heijn, het zusterbedrijf van Delhaize binnen Ahold Delhaize dat al ongeveer tien jaar ook in België opereert en dat zo’n zeventig vestigingen heeft, met slechts een minderheid aan franchisenemers.

En nu, ruim week later, is de kwestie ongelooflijk uit de hand gelopen. In Belgische media verklaarden sectorvolgers nog dat de vakbonden de grote verliezer zouden zijn bij dit besluit. Want een franchisenemer is een eigen bedrijf en als dat slechts 50 werknemers omvat, is er geen plicht dat het personeel de mogelijkheid heeft om lid van een vakbond te worden. Maar de vakbonden in België zijn heel wat luidruchtiger dan in Nederland en blijken ook over een grotere achterban te beschikken.

Je kunt je afvragen of de directie van Delhaize, maar ook ceo Frans Muller van Ahold Delhaize en de ‘qua gebied’ hoogst verantwoordelijke binnen het Ahold Delhaize-bestuur, Wouter Kolk als coo voor de gebieden Europa en Indonesië, deze achtbaan hebben zien aankomen, of dit eigenlijk in hun gezicht is ontploft. Sindsdien zijn steeds meer werknemers van de Delhaize-filialen gaan staken en was een leeuwendeel van de filialen dicht: geen personeel.

Momenteel zijn 94 filialen gesloten, dat is sinds gisteren en dat zal – zoals het er nu naar uitziet – ‘zeker tot 19 maart’ het geval zijn, dat is aanstaande zondag. De Belgische supermarktbladen en -sites melden dat Delhaize hierdoor al € 75 miljoen omzet heeft gemist. Daarnaast: zijn er Delhaize-winkels wél open, dan hebben die last van lege schappen, want ook in een vers-dc van Delhaize (in de plaats Asse, iets ten westen van Brussel) werd gestaakt.

Eergisteren zouden de bonden en de Delhaize-directie voor het eerst sinds de bekendmaking van dat overhevelingsbesluit met elkaar overleggen, op het hoofdkantoor van Delhaize in Zellik (net als Asse, iets ten westen van Brussel). Het overleg duurde volgens sommige bronnen ‘nog geen half uur’, volgens andere bronnen ‘slechts een kwartier’. Weer andere bronnen meldden dat de vakbonden doelbewust geen vragen hebben gesteld aan de directie, om het overleg eigenlijk meteen te laten mislukken. De bonden zouden meteen hebben gezegd: laat je uitleg over het plan maar achterwege, want dit plan moet sowieso van tafel.

Het bleek ook nog eens dat uitgerekend de ceo van Delhaize in België, Xavier Piesvaux, zelf geen deel uitmaakte van de delegatie van de Delhaize-directie aan de gesprekstafel, en het is voorstelbaar dat dat de delegatie van de bonden in het verkeerde keelgat schoot. Hoe dan ook, terwijl dat overleg gaande was, waren er bij het hoofdkantoor honderden in Delhaize-rood gestoken werknemers om hun protest tegen het besluit duidelijk te maken. Het liep zelfs even uit de hand, met schermutselingen tussen de demonstreerders en de politie, maar dat was maar even. Hoe dan ook, de Belgische consument die de actualiteiten van zijn of haar land een beetje bijhoudt, heeft het allemaal op tv kunnen zien.

Van de ruim 1.400 werknemers op het hoofdkantoor van Delhaize zullen er zo’n 280 verdwijnen, dat is gisteren bekendgemaakt. Maar de verontwaardiging zit vooral bij het personeel van de bedrijfsleiding van de filialen. Officieel is het zo dat de werknemers, die volgens dat besluit van Delhaize over zouden gaan als werknemers van de franchisenemers die filialen over zouden nemen, geen slechtere loon- en arbeidsvoorwaarden zouden krijgen. Maar: mocht iemand toch een keer stoppen, dan komt daar iemand voor in de plaats en die zou dan weer de loon- en arbeidsvoorwaarden krijgen die van zo’n franchisenemer zelf uitgaat.

En die kunnen op termijn minder gunstig zijn. Daarnaast zijn de werknemers er niet gerust op dat zij allemaal hun banen zullen behouden. In een tijd waarin de Nederlandse supermarktsector eigenlijk staat te schreeuwen om nieuwe extra mensen en een tekort aan personeel het afgelopen jaar overal voelbaar is geweest, klinkt dat best vreemd.Inmiddels zijn er ook bewegingen aan een heel ander front: Belgische media melden dat er investeerders zijn die de Delhaize-filialen zouden willen overnemen. Dat zijn franchisenemers van Delhaize en mensen die bij Delhaize werkzaam zijn – wellicht mensen van het hoofdkantoor, die weten dat hun baan gaat verdwijnen, dat zou kunnen. Maar daarnaast – aldus RetailDetail – zijn er investeerders van buitenaf, die dan weer zouden willen investeren in die franchisenemers die zich aangediend hebben.

Op 21 en 28 maart hebben de bonden en de Delhaize-directie weer opnieuw overleg.Bij dit alles zit er ook een oud sentiment, waarbij je je kunt voorstellen dat het plan niet goed valt. Delhaize mogen we best ‘het Albert Heijn van België’ noemen. Mensen die bij Carrefour België werken, zullen daar wellicht niet mee instemmen. En mensen die bij Colruyt werken, wellicht evenmin. Want? Bijvoorbeeld: het assortiment van een grote Carrefour biedt ook veel bijzondere producten en luxe. En een grote Colruyt biedt ook wijnen die we in een doorsnee-supermarkt in Nederland echt niet zullen aantreffen. Maar dan nog, van oudsher is de formule Delhaize meer gericht op lekker en kwalitatief hoogwaardig eten en drinken, en er is veel voor te zeggen dat Delhaize zich in het thuisland ‘king of food’ mag noemen, zoals Albert Heijn in Nederland.

In 2010/2011 begon Albert Heijn in België, maar dan met een identiteit van een soort Jumbo of Dirk: ‘prima eten, lagere prijzen’, was het credo. En enkele jaren later werd er zogezegd getoost op een Belgisch-Nederlandse fusie: Ahold Delhaize. Maar ja, was dat niet meer een overname dan een fusie? Nee, zei Ahold Delhaize. Maar er waren genoeg stemmen die dat wél een soort overname vonden, als je kijkt naar wat Ahold moest investeren en wat Delhaize. Daarnaast, jaren geleden was Pierre-Olivier Beckers de ceo van Delhaize, ‘Belg en telg’. Belg, dat spreekt vanzelf, maar ook ‘de laatste telg’ van de oorspronkelijke Delhaize-familie. Die trad terug en zijn opvolger… was een Nederlander, Frans Muller, die voorheen bij Metro had gewerkt.

En toen die fusie tussen Ahold en Delhaize realiteit werd, was dat een resultaat van – in de media – een Nederlandse ceo van het Nederlandse Ahold (Dick Boer) en van een Nederlandse ceo van het Belgische Delhaize (Frans Muller). Terwijl Albert Heijn wel al ‘België was binnengevallen’, terwijl Delhaize niet Nederland was binnengevallen. Dus hierbij speelt ook het sentiment dat je als Belg op de een of andere manier opgevreten wordt door de Nederlander. Delhaize ‘overdoen’ aan de franchisenemers, dat klinkt wellicht vanwege allerlei financiële overwegingen begrijpelijk, maar dan is binnen Ahold Delhaize in België straks alleen Albert Heijn een filialenorganisatie met een centrale leiding die ook de winkels bestuurt. En last but not least, nooit heeft een Belg deel uitgemaakt van het bestuur van Ahold Delhaize, wel heeft een Belg een tijd deel uitgemaakt van de commissarissen, maar dat is alweer jaren geleden.

En dan is dit, pregnant uitgedrukt, het beeld: in een zoektocht naar het behoud van 4% marge voor dit lopende jaar gebieden de Nederlanders Frans Muller en Wouter Kolk de Delhaize-directie in Brussel om te gaan snijden. In officieuze bewoordingen klopt dat beeld niet, want bijvoorbeeld Kolk heeft op de site van Ahold Delhaize gemeld dat het besluit door de directie van Delhaize zelf is genomen. Maar haalt die opmerking alleen dat beeld weg?

Daarnaast, in een discussie in ‘Terzake’ afgelopen week (een Vlaamse versie van Nieuwsuur, kort door de bocht gezegd) wees een vakbondsbestuurder op de bonus van Frans Muller, in contrast met de onzekerheid van de werknemers van de Delhaize-filialen. Welbeschouwd, als ‘perceptie alles is’, zoals dat heet: voor de vakbonden in België liggen in deze strijd de wapenen voor het oprapen. Zeker in een tijd waarin weer meer wordt gelet op ongelijkheid, en het gevoel van ‘de rijken worden steeds rijker en de armen armer’, door de dominantie van jarenlang neoliberalisme en aandeelhouderskapitalisme.

Gé Lommen

Nieuws

Personality's

Opinie

Productnieuws

Branche & Cijfers

Vacatures

Abonneren op FoodPersonality

  • Weet wat er speelt! Ontvang een jaar lang FoodPersonality!
  • Maak nu voordelig kennis met Foodpersonality door eerst 4 nummers te ontvangen.