Takashimaya

In de reeks food retail in het buitenland, met beelden van Erik Hemmes, deze maand: de foodafdeling van Takashimaya, in Tokio.

Erik Hemmes van Erik Hemmes\Retail Advies reist geregeld naar het buitenland om bijzondere formules te bezoeken voor FoodPersonality.
Hemmes was in augustus vorig jaar in Japan, en zodoende geven we enkele edities een inkijkje in de Japanse levensmiddelendetailhandel. Hemmes heeft zich in de Japanse hoofdstad Tokio vooral gericht op het dagelijkse aanbod eten en drinken van warenhuizen of winkelcentra met een bijzonder aanbod. En niet op de talloze conveniencesupermarktjes onder formulenamen als 7-Eleven en Family-Mart.
In deze editie laten we de foodafdeling van warenhuis Takashimaya in Tokio zien. We vermeldden dit al eerder: we zien op verschillende foto’s Japanse consumenten en personeel met mondkapjes. Hemmes was zoals gezegd in augustus Japan. De overheid had toen al gemeld dat mondkapjes niet meer nodig waren. Maar tal van Japanners bleven die nog gebruiken, huiverig voor besmetting.

Volgens de Japanse tegenhanger van ‘ons CBS’ en het ministerie van handel, economie en industrie zou de Japanse supermarktsector ‘iets van’ € 335 miljard omvatten (in 2020). En Japan heeft 125,1 miljoen inwoners (volgens verschillende bronnen, over het jaar 2022). En de voorspelling is dat het land eind 2023 124,6 miljoen inwoners zal hebben (dat is wel voorspeld, maar nog niet geteld). Japan vergrijst, het aantal inwoners daalt, en het land is huiverig voor migratie. Hoe dat zit, dat hebben we in FoodPersonality november al uitgelegd.
De Japanse levensmiddelendetailhandel wordt vooral gekenmerkt door kleine supermarkten. Conveniencewinkeltjes, supermarktjes om de hoek. Met namen als 7-Eleven, Family-Mart etc. En door een paar bedrijven met super- en hypermarkten, zoals de formule Aeon. Echter, de ‘formule’ op deze pagina’s staat daar los van. Het is Takashimaya, een warenhuisketen met in elke grote stad een of soms meer filialen. Het is ‘de Bijenkorf van Japan’, met luxe en met een hoogwaardig aanbod. En dat is ook bij de levensmiddelenafdeling het geval.
Die afdeling – of zeg maar: die etage – is een aaneenschakeling van het verschijnsel ‘shops-in-shop’; Takashimaya verhuurt als het ware vierkante meters aan andere formules. En heel vaak ook aan westerse ketens en zaken. Denk aan: Nespresso, Maison Kayser, Peck, Venchi, Fauchon, Dallmayr, Essentiel, Wittamer (zie de uitleg bij de foto’s). En ook aan Japanse formules, die wellicht horecabedrijven zijn, bijvoorbeeld: Aikoku en Kakiyasu.
Al met al zien we een reeks aan bijzondere formules met een bijzonder aanbod, en altijd met een kwaliteit die ver aan het Nederlandse supermarktaanbod voorbijgaat. Het doet eerder denken aan Galéries Lafayette, Le Bon Marché en La Grande Épicérie in Parijs, KaDeWe in Berlijn, Harrods en Selfridges in Londen.
Daar heb je als assortimentsmanager van Albert Heijn, Jumbo, Plus, Dirk, Vomar etc., etc. dan eigenlijk niks aan? Want hier in de Nederlandse supermarktsector gaat het sinds de enorme inflatie vooral om de vraag: hoe zorg ik dat de Nederlandse consument niet gefrustreerd raakt van de hoge prijzen? Misschien, maar mocht die periode ooit een keer voorbij zijn en assortimentsmanagers weer op zoek gaan naar bijzonder eten en drinken om hun formule onderscheidend te maken, dan is Takashimaya zonder meer een inspiratiebron.
En wat is dan die inspiratiebron? Kijk naar de vis, naar de sushi, naar de groentegerechten, naar de verkoop van rijst etc., etc. op deze pagina’s. Natuurlijk, Takashimaya is vaak ook een overvloed aan westers eten, eten dat wij allang kennen, maar daarnaast biedt het ook allerlei producten uit de Japanse keuken, die na de noedels, de sushi en het zeewier (of kimchi uit Zuid-Korea of pokebowls uit Hawaii) ook een opmars in ons land zouden kunnen maken.
En wat is Takashimaya precies? Dat is over Japanse formules vaak lastig te zeggen . Ten eerste omdat we niet in staat zijn om Japanse sites écht goed te lezen, ‘ons Japans’, met al die karakters, laat sterk te wensen over. Maar ten tweede ook doordat vele Japanse formules – of dat nu een supermarktketen is of een warenhuisketen – onderdeel zijn van conglomeraten, de zogeheten ‘keiretsu’. En die zijn zo divers en heterogeen, dat het moeilijk is om een goed beeld te krijgen van het bedrijf. Belangrijker dan de vraag ‘wat is dit voor een bedrijf?’ is de vraag ‘wat is het assortiment van dit bedrijf en hoe wordt dat in winkels gepresenteerd?’. En Erik Hemmes zegt daarover: de Japanse cultuur van kwaliteit, eenvoud, ambacht, eerbied voor het product en voor de presentatie, als ritueel voor de klant, maakt dat Japanse food retailers een inspiratiebron zijn; voor ‘de ultieme verleiding’. En volgens Hemmes is de levensmiddelenafdeling van warenhuis Takashimaya daar het summum in.

Maar we hebben wel wát bedrijfsinformatie: Takashimaya, een warenhuis met 18 filialen in Japan, en nog enkele franchisevestigingen op het Aziatische vasteland. O, ooit is er een Takashimaya in New York geweest, maar misschien is dat ‘iets te snel na de Tweede Wereldoorlog’ geweest, toen Amerikanen nog niet helemaal klaar waren voor de Japanse keuken. Anders gezegd, je gaat niet kopen bij ‘iets wat tot voor kort je ergste vijand was’.
Takashimaya is visueel een detailhandelsparadijs. En een onderneming met een rijke historie, zoals dat zo vaak het geval is bij een warenhuis. Het is begonnen als winkeltje in de stad Kyoto, in 1831. Het deed een tijd export, werd vervolgens warenhuis. Het had een tijd goedkopere winkels, vergelijk het maar een beetje met Hema als alternatief voor destijds de Bijenkorf en V&D binnen het veelomvattende Vendex. En nu is het dit: een KaDeWe of Harrods van Japan.
Maar is het ook vandaag de dag nog een succesvolle onderneming? Dat moeten we ons bij warenhuizen altijd maar afvragen. Het heeft een jaaromzet van ongeveer € 5 miljard, maar of het winstgevend is? Het was jarenlang onderdeel van ‘Sanwa Bank’. Een warenhuis in handen van een bank, dat klinkt voor ons al onrustbarend. Is dat omdat het Japanse bedrijfsleven graag zoveel op één hoop gooit of is dat om een bedrijf voor de ondergang te behoeden? Maar zelfs dan, ook Sanwa Bank is ten onder gegaan, ‘volgestopt met slechte leningen’, meldt Wikipedia. En vandaag de dag is Takashimaya onderdeel van veelkoppig conglomeraat Mitsubishi. n