Nederlandse Brouwers: biermarkt krimpt; speciaalbier en alcoholvrij stabiel

Door een slechte zomer en hoge inflatie is de biermarkt in 2023 in volume met 5,6% gekrompen. De daling kwam vooral voor rekening van het pilssegment en biermixen zoals radler, aangezien speciaalbier en alcoholvrij bier stabiel bleven. Tegelijkertijd kiest de Nederlandse bierdrinker steeds bewuster voor bier met een lager alcoholpercentage. De brouwers roepen een nieuwe kabinet op de belastingverhoging op alcoholvrij bier terug te draaien door een nultarief in te voeren.

Nederlandse Brouwers-voorzitter Fred Teeven: “De afgelopen jaren werd al steeds vaker een alcoholvrij of -arm bier gedronken. We zien nu ook dat er steeds meer wordt gekozen voor bier met minder alcohol erin. Brouwers spelen op deze maatschappelijke ontwikkeling in door een groter en smaakvoller aanbod aan alcoholvrije, arme en laag alcoholische bieren.”

De Nederlandse bierdrinker weet dus heel goed wat wanneer past bij een evenwichtige levensstijl waarbij genieten, gezelligheid, bewust en verantwoord, uitstekend samengaan. Teeven: “We hopen dat het nieuwe kabinet dit ook ziet en daarom kiest voor een gerichte aanpak om overmatige alcoholconsumptie of drinken van alcohol onder 18 jaar tegen te gaan.”

Teeven roept de formerende partijen daarom op een andere weg te kiezen: “We staan onverkort achter de ambities in het Nationaal Preventie akkoord. Twee van de vier doelen liggen op koers om in 2040 gehaald te worden. Om de andere twee te realiseren zijn naar onze mening gerichte maatregelen nodig. Van specifieke maatregelen voor risicogroepen, vroegsignalering tot meer alcoholvoorlichting aan jongeren. Laat de bierdrinkers die verantwoord genieten met rust en stop met maatregelen die alleen maar de bedoeling hebben om de schatkist te vullen zoals de recente accijnsverhoging of forse verhoging van de verbruiksbelasting!”

Slechte zomer

In 2023 is zowel de horeca- als de thuisconsumptie van bier gedaald. De verkopen van pils en biermixen (zoals radlers) daalden respectievelijk met 6,5% en 15,2%. Waar de afgelopen jaren vooral de consumptie van speciaalbier en alcoholvrij bier groeide, bleef de verkoop dit jaar stabiel. Ook had de inflatie een negatieve impact op de verkoop. Daarnaast speelde ook het slechte zomerweer de biermarkt parten. Vooral biermixen zoals radler, die vooral worden gedronken bij mooi weer, hadden daar veel last van.

Frisdrankbelasting op alcoholvrij bier

De afgelopen tien jaar was alcoholvrij de groeimotor van de bierverkoop. De verkoop hiervan steeg tussen 2010 en 2022 met 555%. Er zijn in die periode steeds meer varianten van alcoholvrijbier bijgekomen en door inspanningen van brouwerijen is alcoholvrij bier steeds beter beschikbaar geworden in de horeca, in sportkantines en op studentenverenigingen.

In 2023 stabiliseerde de verkoop van alcoholvrij bier en voor 2024 zijn de vooruitzichten niet goed. De overheid heeft vanaf 1 januari de frisdrankenbelasting, die ook van toepassing is op alcoholvrij bier, namelijk met 196% verhoogd.

Minder brouwerijen
Voor het eerst sinds 2001 is het aantal brouwerijen afgenomen. Uit de gegevens van de Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur blijkt dat in 2023 76 brouwerijen zijn gestopt waaronder 27 brouwerijen en 48 brouwerijhuurders. De redenen hiervoor variëren van faillissementen tot het de deuren sluiten omdat het niet langer rendabel was om bier te brouwen. Voorzitter Jan Ausems van Erfgoed Nederlandse Biercultuur: “Het past bij een gezonde markt dat brouwerijen hun deuren sluiten. Soms kiest men er zelf voor, bijvoorbeeld omdat het te duur wordt. Helaas in 2023 ook doordat brouwerijen failliet gingen of failliet dreigden te gaan. Gelukkig zijn in 2023 ook 51 nieuwe brouwers begonnen. Maar voor het eerst sinds ruim 20 jaar was het saldo wel negatief. Dat is zorgwekkend want we hebben in Nederland een prachtige biercultuur en dat willen we graag zo houden.”

Teeven: “Samen met de overheid hebben brouwerijen afspraken gemaakt om de verkoop van alcoholvrij bier te stimuleren. Dit streven wordt ondermijnt door de belastingverhoging. Als de overheid serieus is over de rol van alcoholvrij bier in het kader van preventie, dan moet alcoholvrij bier worden vrijgesteld van de frisdrankenbelasting. Wij hopen dat de nieuwe coalitie uitvoering geeft aan de motie die door de Eerste Kamer is aangenomen om bij de differentiatie van de frisdrankenbelasting een nultarief in te voeren voor onder andere alcoholvrij bier. Het invoeren van een nultarief voor alcoholvrij bier zou getuigen van consequent overheidsbeleid.”

Teeven wijst daarbij op het Verenigd Koninkrijk waar alcoholvrij bier ook is vrijgesteld van de frisdrankenbelasting. De Britse overheid ziet alcoholvrij bier terecht als een verantwoord alternatief naast alcoholhoudende dranken.

Afvloeiing naar buitenland

Brouwerijen maken zich zorgen over 2024. De overheid heeft de accijns op bier per 1 januari fors verhoogd. Zo betaal je voor sommige speciaalbieren bijna 50% extra accijns. Dit komt bovenop de toch al gestegen prijzen en de dalende verkoop. Fred Teeven: “Deze accijnsverhoging is een grote klap voor de biersector. De overheid maakt het bier nog duurder en vergroot ook de accijnsverschillen fors tussen Nederland en onze buurlanden. Zo is de accijns op pils in Nederland ruim vier keer zo hoog als in Duitsland en voor sommige ruim vijf keer zo hoog. Dit is niet meer uit te leggen aan de consument. We zien dus ook steeds meer berichten dat Nederlanders hun bier in België of Duitsland kopen.”

De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin het kabinet wordt opgedragen de grenseffecten te monitoren. Voor de zomer moet de staatssecretaris van Financiën de Kamer over de uitkomsten informeren. Teeven: “Ik reken op gezond verstand bij de partijen die een nieuwe regering gaan vormen. Een verder accijnsverhoging is echt uit den boze. Consumenten worden massaal de grens over gejaagd om hun bier te kopen ten koste van werkgelegenheid in Nederland, zowel bij brouwers als bij supermarkten en slijterijen, maar ook ten koste van de accijnsopbrengst van de staat. Iedereen die ziet hoeveel Nederlandse nummerborden over de grens bij supermarkten en al die andere verkooppunten waar je bier kunt kopen staan, kan de uitkomst van de monitoring al voorspellen. Als de formerende partijen verstandig zijn, reserveren ze alvast wat budget om de accijnsverhoging al dan niet gedeeltelijk terug te draaien!”